ETA là chữ viết tắt của tổ chức mang tên Tổ quốc và Tự do (tiếng Basque là Euskadi Ta Askatasuna) được Tướng Francisco Franco thành lập vào năm 1959. Tổ chức này hoạt động với mục đích giành độc lập cho xứ Basque (gồm một phần hiện là một khu vực bán tự trị thuộc Tây Ban Nha và một phần ở miền nam nước Pháp).

Để đạt được mục đích này, ETA không loại trừ các biện pháp như đánh bom, ám sát và tống tiền.

Theo thống kê của giới chức Tây Ban Nha, đã có ít nhất 892 người thiệt mạng do các hoạt động mang tính chất khủng bố của ETA. Hiện vẫn còn 358 vụ án mạng bị nghi liên quan đến ETA chưa được điều tra làm rõ. Vì lẽ đó, ETA bị Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) liệt vào danh sách các tổ chức khủng bố quốc tế.

Đến năm 2011, ETA đồng ý chấm dứt các hoạt động thù địch đối với chính quyền Tây Ban Nha và Pháp nhưng không đồng ý giải trừ quân bị.

Tuyên bố giải thể của ETA được đưa ra 7 năm sau khi tổ chức này tuyên bố dừng mọi hoạt động đấu tranh vũ trang vào năm 2011. Giải thích cho quyết định này, Josu Ternera, lãnh đạo của ETA cho biết, “ETA quyết định giải thể để tiến trình tìm kiếm tự do và hoà bình có thể được thực hiện theo phương thức khác”.

Ngày 20/4 vừa qua, ETA lần đầu tiên công khai thừa nhận lỗi và cầu mong sự tha thứ vì những nỗi đau mà do chiến dịch đòi độc lập gây ra.

Trong thông cáo của ETA được công bố ngày 2/5 trên báo điện tử El Diario tiếng Tây Ban Nha có đoạn viết: “Chúng tôi ý thức là, trong một thời gian dài đấu tranh vũ trang, chúng tôi đã gây rất nhiều đau khổ và thiệt hại không gì có thể bù đắp được. Chúng tôi xin nghiêng mình hối lỗi trước những người đã chết, bị thương, và những nạn nhân của những hành động của ETA”.

Phản ứng trước quyết định giải thể và chấm dứt mọi hoạt động của ETA, Thủ tướng Tây Ban Nha, ông Mariano Rajoy đã đưa ra một tuyên bố cứng rắn: “ETA đã bị đánh bại bởi pháp quyền và bởi sức mạnh của nền dân chủ Tây Ban Nha. Và kiến trúc sư duy nhất cho hoà bình là hàng nghìn binh lính, cảnh sát, thẩm phán, luật sư… những người đã cô lập nhóm khủng bố này cho đến khi chúng phải thừa nhận thất bại. Chúng ta không nợ ETA bất cứ điều gì nên không có gì phải cảm ơn họ vì quyết định này. Không có chuyện miễn tội cho ETA và chính phủ Tây Ban Nha sẽ tiếp tục truy tìm những phần tử khủng bố của ETA trước kia để đưa ra xét xử”.

Việc ETA tuyên bố giải tán đã loại bỏ một mối nguy đòi ly khai ở Tây Ban Nha khi mà tình hình chính trị ở xứ Catalonia vẫn còn đang nóng bỏng. Cộng đồng quốc tế và người dân Tây Ban Nha hy vọng rằng, động thái tích cực từ ETA sẽ góp phần đưa tình hình chính trị ở Tây Ban Nha sớm đi vào ổn định.