Khám phá nền văn minh rực rỡ của người Maya
CTV Dinda 10/04/2018 03:00 PM
Nếu như nhắc đến những nền văn minh phát triển trong lịch sử thì chúng ta không thể nào bỏ qua nền văn minh của người Maya.

Người Maya sinh sống và lập ra các vương quốc tại Trung Mỹ, trải rộng trên diện tích các nước mà ngày nay là Mexico, Honduras, Guatemala, El Salvador và Belize. Họ sinh sống theo bộ lạc từ khoảng năm 8000 trước Công nguyên. Đến khoảng năm 2000 trước Công nguyên, người Maya bắt đầu phát triển nền văn minh nông nghiệp, dân số tăng nhanh, các vương quốc đầu tiên được thành lập. 

Người Maya xưa đã đạt đến trình độ cao không chỉ về mặt xây dựng nhà nước mà còn phát triển rực rỡ các lĩnh vực kiến trúc, toán học, thiên văn học và làm lịch... để lại nhiều di sản lớn cho nhân loại như kiến trúc kim tự tháp cổ Phetan, đài thiên văn Iza. 

Các kim tự tháp của người Maya được xây dựng từ khoảng năm 200 sau Công nguyên. Đối với người Maya, kim tự tháp là nơi thực hiện các nghi lễ tâm linh, chôn cất giới quý tộc và là chỉ dấu giúp người Maya xác định phương hướng khi di chuyển trong rừng rậm Trung Mỹ.

nguoi maya co
Kim tự tháp cổ Phetan. Ảnh: pixabay.com

Trong quá khứ, người Maya sở hữu những nhà toán học, thiên văn học vĩ đại nhất trong thế giới cổ đại. Thông qua các tư liệu thu thập được, có ý kiến cho rằng người Maya cổ đã sử dụng hệ đếm nhị thập phân (cơ số 20) và ngũ phân (cơ số 5) để khám phá ra một năm có 365 ngày. Thậm chí, họ còn tính được khoảng thời gian đủ để Trái Đất quay một vòng quanh Mặt Trời. Họ từng đặt ra một năm có 18 tháng, mỗi tháng có 20 ngày (tương đương các con số trong toán học của họ), tháng cuối có thêm 5 ngày. Tổng cộng, ta tính được 365 ngày/năm. Người Maya có tất cả 20 bộ lịch. Nhưng chính xác nhất chỉ có hai bộ: Lịch Tzolkin Ritual với một năm 260 ngày và Lịch Thái Dương rất giống với lịch Gregory một năm có 365 ngày.

Bên cạnh đó, họ còn tính được chu kỳ quay quanh Mặt Trời của sao Kim là 584 ngày. Cho đến ngày nay, các nhà khoa học đã tính toán được một năm ở sao Kim là 583,92 ngày. Tiếp tục so sánh 2 con số trên, ta thấy người Maya đã có phương pháp tính lịch vô cùng chuẩn xác mà không cần bất cứ phương tiện hiện đại nào như khoa học ngày nay.

cach tinh lich cua nguoi maya
Phương pháp tính lịch của người Maya vô cùng chuẩn xác. Ảnh: Wiki

Người Maya sử dụng đá vôi trong xây dựng phần lớn công trình kiến trúc. Đá vôi là vật liệu có sẵn trên lãnh thổ của người Maya. Đặc tính vật lý của đá vôi là một trong các yếu tố ảnh hưởng tới phong cách kiến trúc, các công trình xây dựng của người Maya. Nền văn minh của người Maya đạt tới đỉnh cao trong khoảng thời gian từ năm 200 tới năm 900 sau Công nguyên. Trong thời gian này, hàng nghìn công trình kiến trúc quy mô lớn được xây dựng, nhiều vương quốc đồng thời tồn tại. Dân số của người Maya ước tính đạt tới 10 triệu người.

den tikal cua nguoi maya
Hình ảnh ngôi đền Tikal. Ảnh: pixabay.com

Nền văn minh Maya cổ đại kéo dài từ năm 250 đến năm 800 sau Công nguyên, trong thời gian đó nhiều công trình bằng đá khổng lồ đã được xây dựng và vẫn tồn tại đến ngày nay. Tuy nhiên, vào thời kỳ cuối cùng một sự kiện bí ẩn đã xảy ra khiến cho nhiều thành phố được xây dựng bằng đá vôi đã bị bỏ hoang.  

Phần lớn các quốc gia người Maya bị diệt vong do nhiều lý do vào khoảng thế kỷ thứ IX đến thế kỷ thứ X. Duy chỉ có quốc gia thành thị trên bán đảo Yucatan, thuộc Mexico tiếp tục tồn tại cho đến khi thực dân Tây Ban Nha đến xâm chiếm vùng này vào thế kỷ XVI. Người Tây Ban Nha bắt đầu đặt chân tới Yucatan năm 1511, nay là miền Nam của Mexico, bắt đầu quá trình chinh phục các vương quốc Trung Mỹ. Hậu quả của cuộc xâm lăng đã tàn phá rất nhiều các di sản của người Maya.

Bên cạnh đó, còn có những giả thuyết cho rằng nền văn minh Maya cổ đại sụp đổ do chiến tranh, bị xâm lược và mất các tuyến thương mại. Cũng có nghiên cứu cho rằng đại hạn hán kéo dài liên quan đến những thay đổi kinh tế và chính trị trong thời điểm này.

Author: CTV Dinda

News day